WAAROM IS BESCHERMING TEGEN HEPATITIS NODIG?
Hepatitis-A en hepatitis-B zijn virusinfecties van de
lever, waar men langdurig ziek van kan zijn. Van hepatitis-A geneest men
in de meeste gevallen, maar men is als volwassene 4 tot 6 weken ziek.
Van hepatitis-B kan men ook lange tijd ziek zijn. Bovendien kun je er
levercirrose en leverkanker van krijgen. Tegen deze infectieziekten kan
men zich tegenwoordig goed beschermen door middel van vaccinatie.
Hepatitis-B is één van de ernstigste infectieziekten
ter wereld. Ieder jaar eist de ziekte 1,2 miljoen mensenlevens. De
sterfte is het hoogst in Azië, Afrika en Zuid-Amerika. Hiermee lijkt
hepatitis-B voor ons niet van belang. Echter ook in Nederland lopen veel
mensen het gevaar om besmet te worden met hepatitis-B. Besmetting kan
plaatsvinden door het soort werk dat men verricht met bloed, bloed
producten of andere lichaamsvochten. Ook door seksueel contact kan
besmetting plaatsvinden.
Hepatitis-B wordt veroorzaakt door het hepatitis-B
virus. Een besmetting met dit virus voltrekt zich onopgemerkt.
De eerste veertig dagen tot 6
maanden heeft men geen last van ziekteverschijnselen. Gedurende die
periode kan de geïnfecteerde persoon het virus overdragen op anderen
zonder dit zelf in de gaten te hebben. Dit maakt het zo gevaarlijk. De
eerste ziekteverschijnselen zijn betrekkelijk mild: hoofdpijn, buikpijn,
last van vermoeidheid, verminderde eetlust en een lichte
temperatuursverhoging. De klachten doen denken aan die van griep,
terwijl het mogelijk om een ernstige hepatitis-B infectie gaat.
DE GEVOLGEN VAN HEPATITIS-B
Het merendeel van de geïnfecteerde personen ( 90%)
geneest gelukkig volledig van de infectie. Hun lichaam slaagt erin om
het virus uit te schakelen. Bij 5 à 10 procent lukt dat helaas niet en
zij worden chronisch drager van het hepatitis-B virus. Vaak weten zij
dat zelf niet.
Omdat het virus zich permanent in de lever heeft genesteld, blijven deze
mensen jarenlang een bron van besmetting voor anderen.
Van deze chronische dragers heeft een deel geen klachten, maar zijn wel
een bron van besmetting voor anderen. Een klein deel van de dragers
heeft echter permanent last van de ziekte en heeft jarenlang klachten,
bijvoorbeeld vermoeidheid.
Omdat de ontsteking in de lever blijft doorgaan kan de leverfunctie
ernstig verstoord raken doordat er cirrose optreedt d.w.z. de
levercellen sterven af en maken plaats voor littekenweefsel. Alle
chronische vormen van hepatitis-B kunnen leverkanker tot gevolg hebben.
HOE BESMETTELIJK is HEPATITIS-B?
Hepatitis-B is erg besmettelijk. Het kan worden
overgedragen via bloed, bloed producten en lichaamsvochten (sperma en
vaginaal vocht). Overdracht van het virus vindt met name via bloed
plaats. Hiervoor is slechts een minimale hoeveelheid bloed nodig.
Verwonding door een besmette naald is een veel voorkomende oorzaak van
besmetting. Maar vààk door seksueel contact kan hepatitis-B
worden overgedragen. Dit alles maakt de ziekteverwekker vele malen
besmettelijker dan bijvoorbeeld HIV, het virus dat AIDS veroorzaakt. Het
aantal wereldwijd geïnfecteerde personen met AIDS wordt geschat op
10-12 miljoen en met hepatitis-B op 2.000 miljoen.
WIE KAN HEPATITlS-B OPLOPEN?
Wereldwijd komt het hepatitis-B virus op de ene plaats
meer voor dan op de andere. Er zijn gebieden waar 10 tot 15 procent van
de bevolking het virus met zich meedraagt: gebieden in Azië, Afrika
(vooral ten zuiden van de Sahara), Zuid-Amerika en in landen rond de
Middellandse Zee. In Noordwest-Europa en Noord-Amerika komt het virus
minder vaak voor. In Nederland wordt het dragerschap ingeschat op 0,5 %
en dat is 1 op elke 200 personen!
WIE LOPEN ER BEROEPSMATIG RISICO?
- Mensen in de gezondheidszorg die met bloed,
bloedproducten of lichaamsvochten in aanraking kunnen komen
(bijvoorbeeld verpleegkundigen, chirurgen, tandartsen, mondhygiënisten,
laboratoriumpersoneel, huisartsen, EHBO- en ambulancepersoneel, en
zij die voor dergelijke beroepen in opleiding zijn). Hepatitis-B
wordt in Nederland erkend als het grootste beroepsrisico van
biologische aard. De meeste mensen uit deze beroepssector kennen het
besmettingsgevaar en laten zich uit voorzorg inenten tegen de
ziekte.
- Het hepatitis-B virus is ook een bedreiging voor
andere beroepsgroepen indien er een verhoogd risico is om tijdens
het werk met het hepatitis-B virus besmet te worden (direct contact
met bloed, bloedproducten of lichaamsvochten).
De Europese Viral Hepatitis Prevention Board (VHPB) stelt als
risicogroepen buiten de medische sector: werknemers bij politie,
brand weer en vuilnisdiensten, militair personeel, schoonmaak
personeel en personeel in wasserijen in ziekenhuizen, personeel in
gevangenissen en instituten voor verstandelijk gehandicapten en
maatschappelijk werkers die met druggebruikers in aanraking komen.
Veel infecties ontstaan ook door seksueel contact met besmette
personen. Hierdoor vormen prostituées en personen met veel
wisselende seksuele contacten ook een risicogroep.
Overige hepatitis-B risicogroepen:
patiënten die vaak bloedproducten toegediend krijgen
(bijv. hemodialyse- en hemofiliepatiënten)
gebruikers van verslavende, injecteerbare drugs
. verstandelijk gehandicapten in inrichtingen
. gezins- of huisgenoten van personen die drager van het virus zijn
mensen die veel en lang reizen, vooral naar (sub)tropische gebieden waar
hepatitis-B veel voorkomt
alle andere personen die uit hoofde van hun werk of gedrag met het
hepatitis-B virus in aanraking kunnen komen (via bloed, bloedproducten
of lichaamsvochten)
Hepatitis-A is een virusinfectie van de lever,
veroorzaakt door het hepatitis-A virus. Volwassenen die hepatitis-A
krijgen zijn vaak vier tot zes weken ziek. Een kwart van deze mensen
blijft nog langer ziek; sommigen zijn zelfs een half jaar of nog langer
niet in staat om te werken. Bij kleine kinderen verloopt hepatitis-A
mild of zelfs zonder klachten.
De meest opvallende symptomen van een hepatitis-A-infectie zijn:
algemene malaise, koorts, hoofdpijn, vermoeidheid, gebrek aan eetlust,
misselijkheid en braken, pijn in de bovenbuik, diarree, gevolgd door
donkere urine en lichtgekleurde ontlasting en vaak een gele verkleuring
van de huid en het oogwit (geelzucht).
HOE BESMETTELIJK is HEPATITIS-A?
Hepatitis-A is erg besmettelijk. De duur van de
besmettelijkheid is gewoonlijk één
week vóór tot en met één
week na het uitbreken van de geelzucht.
HOE VINDT BESMETTING PLAATS?
Besmet voedsel en besmet water brengen het hepatitis-A
virus over.
Het hepatitis-A virus wordt met de ontlasting uitgescheiden. Overdracht
vindt plaats via met ontlasting besmet materiaal, handen, voorwerpen,
voedsel en water.
De kans op besmetting neemt toe, naarmate de hygiënische
omstandigheden slechter zijn. Te denken valt dan aan slechte
persoonlijke hygiëne, maar ook vooral aan het ontbreken van goede
sanitaire voorzieningen, zoals een goede drinkwatervoorziening en een
goed rioleringssysteem. Riolen die uitkomen in zwemwater vormen niet
alleen voor zwemmers een directe infectiebron, maar ook indirect voor
schaal- en schelpdieren, bijvoorbeeld garnalen, oesters en mosselen,
omdat deze zich voeden met organisch materiaal. Als dit besmette
(zee)voedsel wordt gegeten kan men hepatitis-A krijgen.
Ook andere voedingsmiddelen kunnen een bron van besmetting zijn
bijvoorbeeld rauwe groenten, fruit, salades omdat het gewassen kan zijn
in water waarin het hepatitis-A virus zit.
WIE KAN HEPATITIS-A OPLOPEN?
Met name reizigers die naar "verre" landen
reizen waar hepatitis-A veel voorkomt lopen risico. Overal waar de hygiëne
en sanitaire voorzieningen te wensen overlaten bestaat een risico op
hepatitis- A infectie.
Op de kaart staan risicogebieden aangegeven. Reist u naar één van deze
gebieden en heeft u geen hepatitis-A gehad, dan wordt bescherming tegen
hepatitis-A aangeraden.
Het vóórkomen van hepatitis-A in de wereld
Ieder jaar worden in de hele wereld meer dan 10
miljoen mensen met het hepatitis-A virus besmet. Mensen in geïndustrialiseerde
landen, zoals Nederland, hebben meestal geen weerstand tegen
hepatitis-A, omdat de ziekte in Nederland vanwege de hoge hygiënische
levensstandaard niet of nauwelijks voorkomt.
Met name jongere bevolkingsgroepen van de Nederlandse bevolking zijn
nauwelijks beschermd. Bij de oudere groepen (> 50 jaar) is de kans
reeds beschermd te zijn groter. Geschat wordt dat 60%
van deze groep de ziekte vroeger heeft doorgemaakt en daardoor
levenslang beschermd is tegen hepatitis-A. Als onbeschermde Nederlandse
reiziger is de kans op een hepatitis-A infectie in risicogebieden 40
maal groter dan die op een buiktyfus-infectie en zelfs 800 maal groter
dan op een cholera-infectie.
WAT KUNT U DOEN TEGEN BESMETTING MET
HEPATITIS?
Als men zich laat vaccineren tegen hepatitis, vormt
het lichaam zgn. antistoffen en is men tegen deze infecties en de
mogelijke gevolgen hiervan beschermd. Naar verwachting houdt deze
bescherming jarenlang aan. Er is tegenwoordig een gecombineerd hepatitis
A-B vaccin beschikbaar. Hierdoor is toediening van twee verschillende
vaccins niet meer nodig. Toediening van het combinatievaccin is
eenvoudiger en bovendien goedkoper.
Er worden in totaal slechts drie injecties gegeven. De eerste injectie
vindt plaats op een zelf gekozen moment, de tweede injectie een maand
later en de derde zes maanden na de eerste injectie. Hierna bent u
jarenlang tegen hepatitis A en B beschermd.
Voorkomen is beter dan...
|