WAT IS GELE KOORTS?
Gele koorts is een vrij zeldzame maar ernstige tropische ziekte en
wordt veroorzaakt door besmetting met het gele koorts virus. Dit virus
komt voor bij apen en wordt door de beet van bepaalde muggensoorten
overgedragen van apen naar de mens. Gele koorts komt het meest voor in
bosgebieden waar apen voorkomen. In uitzonderlijke gevallen komt gele
koorts ook in steden voor.
Het virus komt door de muggenbeet in de bloedbaan terecht en kan zich zo
door het hele lichaam verspreiden. Drie tot zes dagen na de besmetting
kunnen zich de eerste verschijnselen voordoen. Zo'n 90% van de gevallen
verloopt mild. Er is veelal sprake van een grieperig gevoel en lichte
temperatuursverhoging. De ziekte kan zelfs verlopen zonder specifieke
verschijnselen.
In zo'n 10% van de gevallen echter verloopt gele koorts zeer ernstig.
Het klassieke beeld bestaat uit drie opeenvolgende stadia. In het eerste
stadium van enkele dagen -waarin het virus zich vermenigvuldigt is er
sprake van een griepachtig ziektebeeld. Dit stadium wordt gevolgd door
een korte periode van ongeveer een dag met schijnbaar herstel.
Vervolgens treedt een koortsperiode op, samen met geelzucht; vandaar de
naam' gele koorts'. De algemene toestand verslechtert snel en
dramatisch.
Naast aantasting van de nieren ontstaan er bloedingen van de huid,
slijmvliezen en ingewanden. De patiënt raakt in een coma. In ernstige
gevallen overlijdt 40 tot 60% van de patiënten. Dood treedt meestal op
tussen de 7e en de 10e dag. Tegen gele koorts bestaan geen specifieke
geneesmiddelen. De behandeling is enkel gericht op het verlichten van de
symptomen.
WAAR KUNT U GELE KOORTS OPLOPEN?
Gele koorts komt uitsluitend voor in Afrika en Zuid-Amerika tussen de
15e noordelijke en zuidelijke breedtegraad. Met name in West-Afrika en
het Amazonegebied is het risico het grootst. Tijdens het regenseizoen,
vooral aan het einde daarvan, en het
begin van het droge seizoen is de kans om besmet te worden met gele
koorts groter dan normaal.
GELE KOORTS VACCINATIE
Vaccinatie is de enige manier om volledig tegen gele koorts beschermd
te zijn. Vaccinatie bestaat uit één inenting in de bovenarm. Een dosis
gele koorts vaccin bevat 0,5 mi entstof. Het is een zeer effectief
vaccin. Een eenmalige toediening geeft minstens 10 jaar bescherming. De
bescherming gaat 10 dagen na de inenting in. Het vaccin wordt in het
algemeen goed verdragen. Eventuele bijwerkingen zijn pijn op de plaats
van injectie, verhoging en hoofdpijn. Deze treden zelden op. Bij mensen
met kippeneiwitallergie wordt het vaccin uitsluitend gegeven als er
bepaalde voorzorgsmaatregelen zijn genomen. Gele koorts vaccin bevat
namelijk sporen van kippeneiwit. Aan vrouwen die zwanger zijn en aan
kinderen onder de 9 maanden oud wordt het vaccin alleen gegeven als er
een niet te vermijden risico is op gele koorts.
INTERNATIONAAL BEWIJS GELE KOORTS VACCINATIE
Om te voorkómen dat gele koorts zich kan verspreiden, stellen
sommige landen waar gele koorts voorkomt de vaccinatie verplicht. Om te
voorkómen dat u eventueel gele koorts meeneemt naar gebieden waar geen
gele koorts heerst -maar waar wel muggen voorkomen die gele koorts
kunnen overdragen stellen
verschillende landen (in Zuid-Amerika, Afrika, Azië en Oceanië) een
vaccinatie tegen gele koorts verplicht. De verplichting geldt in dat
geval als u in de afgelopen 6 dagen in een gele koorts gebied bent
geweest.
De arts of persoon die u vaccineert tegen gele koorts geeft met een
speciale stempel van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) in uw
vaccinatiepaspoort een bewijs dat u tegen deze ziekte bent gevaccineerd.
Dit is een internationaal geaccepteerd bewijs voor bescherming tegen
gele koorts.
Voorheen mocht gele koorts vaccinatie enkel worden uitgevoerd door
GGD-en en travelclinics. Met de komst van een verbeterd vaccin en
specialisering van huisartsen op het gebied van reizigersadvisering kunt
u tegenwoordig ook bij hen terecht als zij de officieel erkende stempel
van de WHO hebben.
BESCHERMINGSMAATREGELEN OM INSECTEN TE WEREN
Tegen gele koorts is vaccinatie de enige bescherming. Om andere
ziekten die insecten overdragen zoveel mogelijk te beperken, is het
belangrijk voorzorgsmaatregelen te nemen.
Hieronder volgen een aantal praktische tips:
- Draag bij verhoogde activiteit van muskieten bedekkende kleding:
lange broek, lange mouwen, sokken en dichte schoenen. Er bestaan
broeken met afritsbare pijpen die men naar wens als korte of lange
broek kan dragen
- Om onbedekte huid zoals polsen, handen, nek en gezicht te
vrijwaren van muggenbeten is geregeld gebruik van muggenwerende
middelen die de stof DEET bevatten nodig.
- Voor een goede en veilige nachtrust is een klamboe -liefst met
permetrine behandeld aan te raden. Sluit de klamboe goed af en
controleer voor het slapen op 'insluipers'. Als u of uw kinderen
overdag slapen, gebruik dan ook een klamboe. Klamboes zijn in
Nederland goed verkrijgbaar.
- Muggen houden niet van tocht: indien aanwezig is het raadzaam 's
nachts de ventilator of airconditioning aan te zetten. Een
zogenaamde 'coiI', insecticide bevattende
wierook in spiraalvorm, biedt ook bescherming. Zo'n coil brandt
gedurende de nacht langzaam op en houdt muggen op afstand. Het best
en voordeligst koopt u ze in het land van bestemming.
HET BELANG VAN EEN GOEDE VOORBEREIDING
Het gele koorts vaccin beschermt u uitsluitend tegen gele koorts. U
moet zich uiteraard ook tegen andere door insecten overgebrachte ziekten
beschermen, zoals malaria en dengue (knokkelkoorts). Helaas bestaan er
tot op heden geen vaccins die u tegen alle ziekten beschermen die door
muggen worden overgebracht.
In gebieden waar gele koorts voorkomt, komen soms ook malaria en dengue
voor. Degene die u reizigersadvies geeft en vaccineert, is daarvan op de
hoogte. Bezoek plusminus 6 weken vóór vertrek uw arts, de
travelclinic, de GGD of een andere instantie. Neem dan uw internationale
vaccinatiepaspoort mee en leg uw reisplannen voor. Zo kan worden
nagegaan welke inentingen en middelen nodig zijn en kunnen eventueel
vaccinaties bijtijds worden toegediend.
MEER INFORMATIE OF VRAGEN?
Heeft u nog vragen of wilt u meer informatie over bescherming tegen
gele koorts of andere reizigersziekten, dan kunt u contact opnemen met
zorgverlenende instanties als de GGD, travelclinic, bedrijfs- of
huisarts en apotheker.
|